Czyli jak jeść w trakcie lata!

Szykujemy formę na lato, obserwujemy trendy w modzie letniej, szukamy właściwego miejsca na odpoczynek. W życiu osoby chorej na mukowiscydozę wakacje to nieco większe wyzwanie, a cele nie zawsze oznaczają możliwość chwalenia się sylwetką na plaży w nowym stroju kąpielowym.
Musimy pamiętać o leczeniu, warunkach sanitarnych i unikaniu dużych skupisk ludzkich. O ile kiedyś tłumy były normą, to aktualnie z powodu pandemii i związanych z nią ograniczeń w „świecie muko” zrobiło się nieco bezpieczniej. Wszechobecne maseczki, płyny do dezynfekcji i limity osób pozwalają łatwiej zachować codzienne zasady w miejscach wakacyjnych.
A co z dietą? Na co zwrócić uwagę latem?

Nawodnienie!

Niesłychanie ważne szczególnie w trakcie upałów! Poniżej przedstawiamy zalecaną podaż płynów u dzieci. Pamiętajmy, że w trakcie biegunki, wysokiej temperatury, gorączki, czy przy aktywności fizycznej ilości te należy zwiększyć.

Podstawowe dobowe zapotrzebowanie na wodę według Hollidaya i Segara

 
W przypadku osób dorosłych liczymy średnio 30-35ml/ kg masy ciała. Czyli dla osoby ważącej 53kg minimalne dobowe zapotrzebowanie na płyny wynosi od 1590 do 1855 ml.
W przypadku kobiet w ciąży zapotrzebowanie zwiększa się o około 300 ml, natomiast kobiety karmiące piersią powinny pić o 600-800 ml więcej.

Jakie płyny będą odpowiednie?

Zarówno dla dzieci jak i dorosłych polecamy: wodę, napary z melisy, rumianku, kopru włoskiego, rooibosa, herbatek owocowych, 100% soki owocowe i warzywne bez cukru w umiarkowanych ilościach, mleko (jeśli nie występują nietolerancje i alergie), domowa lemoniada, kawa zbożowa.
Osobom dorosłym możemy zalecić także: morwę białą, pokrzywę, skrzyp, herbatę białą, czarną i zieloną (nie do posiłków – garbniki z herbaty mogą utrudniać wchłanianie żelaza).
Czego należy unikać? Nie podajemy: słodzonych napojów, napojów z kofeiną w tym różnego rodzaju energetyków, napojów z dodatkiem alkoholu.

Sezonowość!

Wybierajmy świeże, pełne witamin i składników mineralnych owoce i warzywa, pojawiające się w sklepach i na targach w czasie kiedy dojrzewają tuż obok nas. Lato to pora kiedy suszone, mrożone i puszkowane owoce nie powinny pojawiać się w naszej diecie.
W lipcu postawmy na:
Owoce: Jabłka, gruszki, morele, jeżyny, melony, nektarynki, truskawki, maliny, czarny bez, porzeczki, czereśnie, brzoskwinie, śliwki, agrest.
Warzywa: botwinka, bób, brokuły, cukinia, fasolka szparagowa, groszek zielony, groszek cukrowy, kalafior, kalarepa, marchewka, natka pietruszki, ogórek, por, rukola, rzodkiewka, sałata, seler, szczaw, szparagi, szpinak, ziemniaki, fenkuł, kukurydza, papryka, pomidory.
W sierpniu wybierajmy:
Owoce: maliny, melon, czarna porzeczka, jeżyny, winogrona, nektarynki, śliwki, poziomki, jagody, arbuzy.
Warzywa: koper włoski, fasolka szparagowa, grzyby kurki, por, karczochy, bakłażan, cukinia, brokuły, fenkuł, kalarepa, fasola, kapusta.
Jeśli mamy taką możliwość przygotujmy domowe konfitury i różnego rodzaju weki, aby móc cieszyć się jesienią i zimą smakami lata.

Higiena!

Niezależnie od tego, czy jesteśmy w domu, czy w ośrodku wypoczynkowym higiena w kuchni to podstawa. Jak o nią zadbać? Wystarczy przestrzegać poniższych wskazówek:

• myjemy wszystkie owoce i warzywa, a jeśli jest taka konieczność obieramy ze skórki,
• nabiał, mięso, wędliny, jaja, ryby i wszystkie produkty wymagające przechowywania w niskich temperaturach trzymamy w lodówce odpowiednio zabezpieczone w pudełkach,
• wszelkich produktów po terminie przydatności do spożycia nie podajemy do konsumpcji,
• nie podajemy surowego mięsa (tatar), ryb (sushi) czy produktów mlecznych z mleka niepasteryzowanego osobom chorym,
• nie mrozimy ponownie raz rozmrożonych produktów,
• często zmieniamy gąbki do zmywania naczyń w kuchni, a ściereczki pierzemy w wysokiej temperaturze,
• dbamy, by na suszarce do naczyń nie pojawiała się pleśń ani grzyby,
• wysokiej jakości oleje tłoczone na zimno (lniany, konopny, z awokado, orzechów włoskich itp.) przechowujemy w lodówce.

Co zabrać w podróż?

Jeśli wybieramy się na wakacje w dłuższą trasę, powinniśmy zaplanować posiłki na drogę. Decydując się na „prowiant” z domu warto wziąć pod uwagę jak długo będziemy jechać, czy mamy możliwość zabrania turystycznej lodówki lub chociaż wkładów chłodzących z torbą termoizolacyjną.
Zdrowe przekąski na drogę? Oto kilka propozycji:
– niezawodne kanapki lub tosty (najlepiej przechowywane w lodówce lub torbie z wkładem chłodzącym) z wysokiej jakości wędliną lub pieczonym mięsem/ serem/ hummusem/ guacamole/ domowym pieczonym pasztetem z soczewicy/ jajkiem/ pastą rybną – tutaj warto unikać majonezu, serków typu formage, niskiej jakości wędlin, słodkich kremów czekoladowych, dużej ilości soczystych pomidorów (mogą spowodować że pieczywo stanie się mokre i mało apetyczne)
– sałatki makaronowe lub kaszotto (najlepiej przechowywane w lodówce lub torbie z wkładem chłodzącym) z dodatkiem pieczonych warzyw, można dodać pesto, nieco tofu, czy pieczonego kurczaka; nie polecamy sałatek tylko ze świeżych warzyw z dużą ilością zielonych liści, które tracą jędrność, podchodzą wodą i po kilku godzinach mogą być nieapetyczne; sosy do sałatek warto zabrać w osobnym pojemniczku i polać sałatkę bezpośrednio przed spożyciem,
– domowe ciasto drożdżowe lub jogurtowe z owocami – nie wymaga lodówki, długo zachowuje świeżość, ale unikajmy dodawania sera, masy budyniowej czy wszelkich kremów,
– owoce i musy owocowe w tubkach – umyte i poporcjowane świeże owoce, czy też tubki będą idealną przekąską,
– warzywa – pokrojone w słupki, np. marchewka, pietruszka, seler; można przygotować warzywa korzeniowe w piekarniku w postaci frytek, dodatkowo użyć ziemniaków, batatów czy buraczków; obie wersje świetnie skomponują się z przygotowanym hummusem, czy serem z ziemniaka na którego znajdziecie przepis na naszym profilu na Facebook-u i Instagram-ie
– koktajle owocowo-mleczne – tutaj ważne jest przechowywanie – tylko w warunkach chłodniczych (lodówka turystyczna lub torba termoizolacyjna z wkładem chłodzącym), a konsumpcję planujemy na jeden z pierwszych posiłków po wyruszeniu w drogę,
– naleśniki lub tortilla nadziewane domowym dżem/ musem jabłkowym, czy farszem warzywnym lub mięsno-warzywnym,
– racuszki z owocami,
– wytrawne gofry z dodatkiem warzyw, sera czy wysokiej jakości wędliny,
– domowe burgery z kurczaka/ wołowiny lub rybne.

Jeśli wyjeżdżamy do miejsca gdzie planujemy przygotowywać posiłki samodzielnie?

Warto zabrać ze sobą takie produkty jak: mąka, kasze, makarony, pomidory w puszce, czy passata w szklanej butelce, dobrej jakości pesto, oliwki, przyprawy, płatki zbożowe, rośliny strączkowe (również w puszce). Pozostałe produkty wymagające lodówki warto dokupić na miejscu. Możemy także przygotować swoje domowe sosy, zupy, czy dania jednogarnkowe i zawekować, a po przyjeździe na miejsce umieścić w lodówce.

All inclusive lub jadanie w restauracji, na co zwrócić uwagę?

Aktualnie trudno przewidzieć jak będzie wyglądała sytuacja gastronomii w najbliższych miesiącach. Niemniej jednak w tym temacie widzimy poprawę.
Często wakacje kojarzą się z większą swobodą również w kwestii diety. Swoboda nie musi oznaczać obniżonej jakości. Wybierając miejsce sprawdźmy opinie w Internecie, czy lokal nie oszczędza na składnikach, a może to sieciówka używająca gotowych półproduktów, śmietany w sprayu i wzmacniaczy smaku?
Wiele miejsc oferuje dowóz, a hotele pozwalają na cieszenie się śniadaniem w pokoju hotelowym. Jeśli obawiamy się dużej liczby osób może warto rozważyć taką opcję?
Bądźmy ostrożni w lodziarniach, czy budkach z goframi. Te miejsca warto sprawdzić szczególnie dobrze. Jeśli decydujemy się na lody czy gofry unikajmy wersji ze śmietaną i niskiej jakości kremem czekoladowym, kiedy nie mamy pewności, co do jakości.
Śniadanie w hotelu to nie lada gratka. Hotelarze prześcigają się zarówno w ofercie bufetowej jak i opcji na zamówienie. Postarajmy się, aby było pełnowartościowe. Unikajmy parówek i słodkich płatków. Postawmy na dobrej jakości pieczywo, nabiał, jajka w różnej postaci, wysokiej jakości wędliny, ryby, naleśniki czy płatki pełnoziarniste, a wszystko w towarzystwie owoców i warzyw sezonowych.
Podsumowując niezależnie od miejsca Twoich wakacji pamiętaj, że bezpieczeństwo to podstawa. Aby wyjazd był przyjemny zadbaj o prawidłowe nawodnienie i higienę, również w kwestii diety. Zanim wybierzesz się w dane miejsce sprawdź opinie w Internecie i zaplanuj swój czas tak, aby uniknąć przypadkowego jedzenia w wątpliwej jakości lokalu gastronomicznym. Staraj się jeść produkty sezonowe i sprawdzaj daty ważności kupowanych składników.

Dietetyk mgr Patrycja Kłysz